Als je niet oplet, werk je zonder dat je het doorhebt mee aan het verspreiden van nepnieuws.
In zijn laatste boodschap voor Wereldcommunicatiedag heeft paus Franciscus opgeroepen om zorgvuldig en verantwoordelijk te communiceren.
Wereldcommunicatiedag wordt gevierd op 1 juni. Op 24 januari publiceerde paus Franciscus zijn boodschap voor deze dag. De paus nodigt in deze boodschap journalisten en communicatiewerkers uit om hoop te verspreiden te worden. “Wees getuigen van een geweldloze communicatie, help een cultuur van zorg te verspreiden, bouw bruggen en haal de zichtbare en onzichtbare grenzen van onze tijd neer,” aldus paus Franciscus in zijn boodschap.
Volgens paus Franciscus brengt veel communicatie tegenwoordig geen hoop voort, maar leidt ze tot angst, vooroordeel, fanatisme en zelfs haat. Te vaak versimpelen de media de realiteit om instinctieve reacties uit te lokken. Het is noodzakelijk onze communicatie te ontwapenen en te zuiveren van agressie.
Paus Franciscus signaleert ook een ander probleem. Digitale systemen verspreiden informatie op basis van onze profielen en bepalen zo onze waarneming van de werkelijkheid. Bij gevolg zijn we getuigen van een soort ‘atomisering’ van belangen, waardoor onze gemeenschap ondermijnd wordt en de mogelijkheid zich in te zetten voor het algemeen welzijn bemoeilijkt. Daarnaast wordt het moeilijk om te luisteren en het standpunt van een ander te begrijpen.
Vanwege het Heilig Jaar “Pelgrims van hoop” verbindt de paus zijn boodschap over communicatie met hoop. In de eerste brief van Petrus (1 Petrus 3, 15-16) wordt de deugd van de hoop verbonden met het christelijk getuigenis en de geloofscommunicatie. Petrus schrijft: “Heiligt in uw hart Christus als de Heer. Wees altijd bereid tot verantwoording aan al wie u rekenschap vraagt van de hoop die in u leeft. Maar verdedigt u met zachtmoedigheid en gepaste eerbied.”
“Zaai altijd hoop, ook wanneer het moeilijk is, ook wanneer het iets kost.”
Paus Franciscus haalt hier drie punten uit. Allereerst dat de hoop van een christen een gezicht heeft, het gezicht van de verrezen Heer. Het tweede punt is dat we rekenschap afleggen aan degenen die erom vragen, wanneer zij nieuwsgierig zijn geworden en vragen: waarom leven jullie zo? Ten derde geven we antwoord met vriendelijkheid en zachtmoedigheid.
Paus Franciscus droomt van een stijl van communicatie die ons tochtgenoten maakt van onze broeders en zusters en hen aanmoedigt te hopen in deze onrustige tijden. Een stijl die tot het hart spreekt en geen reactie van afweer of woede oproept, maar een houding van openheid en vriendschap. Een communicatie die in staat is ook in de meest hopeloze omstandigheden in te zetten op schoonheid en hoop en op het voortbrengen van toewijding, empathie, interesse voor de ander. Een communicatiestijl die ons helpt de waardigheid van elk mens te erkennen en ons helpt samen te werken voor ons gemeenschappelijk huis. Hiervoor moeten we, aldus Franciscus, genezen worden van onze gerichtheid op onszelf.
Het Jubeljaar heeft sociale implicaties. Het herinnert ons eraan dat de vredestichters kinderen van God genoemd worden. Paus Franciscus nodigt ons uit om ons open te stellen voor de hoop en in het nieuws dat ons bereikt het goede te ontdekken, omdat we dan minder doof zijn voor de nood van de armen en tegelijkertijd minder onverschillig en minder opgesloten zijn in onszelf.
We moeten zorg dragen voor ons hart, aldus de paus, ons innerlijk leven: “Sta niet toe dat instinctieve reacties uw communicatie leiden. Zaai altijd hoop, ook wanneer het moeilijk is, ook wanneer het iets kost, ook wanneer het geen vrucht lijkt te dragen.”
- Lees de boodschap van paus Franciscus (rkkerk.nl)
Foto: Chang Duong via Unsplash
