Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
Op woensdag 12 februari verscheen ‘Querida Amazonia’ van paus Franciscus over de Amazone regio. De Amazone is een specifiek gebied met landen als onder meer Brazilië en Suriname, maar de paus richt zich in Querida Amazonia tot de hele wereld. Hij doet dat met vier ‘dromen’: een sociale droom, een culturele droom, een ecologische droom en een kerkelijke droom.
Querida Amazonia is een ‘post-synodale exhortatie’. De tekst verschijnt naar aanleiding van de bisschoppensynode over de Amazone die plaatsvond in Rome (6-27 oktober 2019). Deze vergadering van bisschoppen uit het Amazonegebied had als thema: ‘Amazone: nieuwe wegen voor de Kerk en voor een integrale ecologie’.
Ecologie is daarmee een belangrijk onderwerp in Querida Amazonia. Dat was het ook in Laudato si’. Precies vijf jaar geleden verscheen deze encycliek van paus Franciscus over de zorg voor ons “gemeenschappelijk huis”. Belangrijke thematieken uit die encycliek keren terug in Querida Amazonia. Zoals het gegeven dat “alles met elkaar samenhangt” (Querida Amazonia, 41).
Paus Franciscus verwijst daarbij naar wat hij schreef in Laudato si’ (91): “Alles is met elkaar verbonden. Daarom is er een bezorgdheid voor het milieu vereist die verbonden is met een oprechte liefde voor de mens en een voortdurende inzet betreffende de problemen van de maatschappij.”
Ecologie gaat zodoende over de natuur en ook over de mens. Paus Franciscus verwijst hiervoor naar zijn voorganger, paus Benedictus XVI, die in 2007 schreef: “De mensheid moet, als de vrede haar echt ter harte gaat, steeds meer rekening houden met de bestaande verbindingen tussen de natuurlijke ecologie - oftewel het respect voor de natuur - en de menselijke ecologie” (Boodschap voor Wereldvrededag 2007, 8).
Daar stopt het citaat van Benedictus in Querida Amazonia. Maar even verder is de cirkel weer rond. Benedictus verwijst namelijk op zijn beurt naar het Zonnelied van de heilige Franciscus van Assisi, waaraan Laudato si’ zijn naam ontleent. Paus Benedictus: “De ervaring toont aan dat iedere respectloze houding ten opzichte van het milieu, schade toebrengt aan het menselijk samenleven en omgekeerd. […] Het gebed in dichtvorm van de heilige Franciscus, ook wel bekend als het Lied van Broeder Zon, vormt een wonderbaar, nog steeds actueel voorbeeld van deze veelvormige ecologie van de vrede.”
“Zorg voor de schepping en de medemens zijn geworteld in de zorg die God voor mensen heeft.”
Naast de relatie tot de natuur gaat het paus Franciscus dus om de relatie tot de medemens. De zorg voor de schepping en de medemens hangen met elkaar samen en zijn geworteld in de zorg die God voor mensen heeft. Hij werd mens in Jezus Christus. “De Heer, die de eerste is om voor ons te zorgen, leert ons om op onze beurt voor onze broeders en zusters te zorgen en voor de omgeving die Hij ons dagelijks geeft” (Querida Amazonia, 41).
“Het evenwicht van onze planeet is afhankelijk van de gezondheid van de Amazone regio,” aldus paus Franciscus (Querida Amazonia, 48). De paus benadrukt dat een andere leefstijl nodig is: “Als wij oppervlakkig toezien, dan lijkt het dat, afgezien van enkele zekere tekenen van vervuiling en verval, de dingen niet zo ernstig zijn en de planeet nog lange tijd in de huidige omstandigheden zou kunnen blijven voortbestaan. Dit vluchtgedrag dient ertoe om onze stijl van leven, productie en consumptie te handhaven” (Querida Amazonia, 41, Laudato si’ 59). Maar, zo zegt hij: “Een gedegen en duurzame ecologie, eentje die verandering teweeg kan brengen, zal er niet komen tenzij mensen bereid zijn om te kiezen voor een andere manier van leven, eentje die minder hebzuchtig is en meer sereen, meer respectvol, minder angstig en meer broederlijk” (Querida Amazonia, 58).
- Paus Franciscus, Querida Amazonia (2020)
- Paus Franciscus, Laudato si’ (2015)
- Paus Benedictus, De menselijke persoon - hart van de vrede (2007)
