Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
1 september is in de Kerk de Wereldgebedsdag voor de Schepping. Deze dag werd ingesteld door paus Franciscus in het jaar dat hij zijn ‘groene’ encycliek Laudato si’ publiceerde (2015). De gebedsdag en de encycliek vieren in 2025 het tienjarig jubileum.
Paus Leo XIV schreef een boodschap voor dezeWereldgebedsdag voor de Schepping,waarbij hij het thema ‘Zaden van vrede en hoop’ als uitgangspunt neemt. Dit thema is nog gekozen door paus Franciscus.
De paus schrijft dat deze gebedsdag plaatsvindt in het Heilig Jaar met als thema “pelgrims van hoop”. In zijn eerste boodschap voor deze gebedsdag introduceert paus Leo XIV het begrip milieurechtvaardigheid.
Volgens Leo XIV gaat het om meer dan het beschermen van het milieu. Het gaat om gerechtigheid. Voor gelovigen is het realiseren van deze gerechtigheid een plicht die voortkomt uit hun geloof. Door te werken met liefde en volharding kunnen we zaden van rechtvaardigheid zaaien en bijdragen aan de groei van vrede en de vernieuwing van hoop.
Het kan jaren duren voordat deze plant vruchten draagt, omdat het om een heel ecosysteem gaat van continuïteit, trouw, samenwerking en liefde die de zelfopofferende liefde van de Heer weerspiegelt.
Milieurechtvaardigheid is geen abstract concept of een verre doelstelling. Paus Leo XIV geeft een concreet voorbeeld van zo’n project. Hij noemt het Borgo Laudato si’ project dat paus Franciscus is gestart in Castel Gandolfo en dat paus Leo XIV opent op 5 september. Het project laat zien hoe mensen in de geest van Laudato si’ kunnen werken.
“Gerechtigheid ten opzichte van het milieu mag niet beschouwd worden als een abstract idee of een ver doel.”
Wanneer Jezus spreekt over het Rijk Gods gebruikt Hij vaak het beeld van het zaad. Wanneer zijn lijden nadert, past Hij het beeld van het zaad op zichzelf toe. Hij vergelijkt zichzelf met de graankorrel die moet sterven om vruchten voort te brengen (Johannes 12, 24).
Zaden die begraven liggen in de aarde kunnen, tot onze verwondering, openspringen en verwijzen naar de belofte van een nieuw begin. In Christus zijn wij ook zaden, zaden van hoop.
De profeet Jesaja schrijft dat de Geest van God een droge woestijn in een tuin kan veranderen. Gerechtigheid zal dan in deze tuin wonen. “En de gerechtigheid brengt vrede voort, rust en veiligheid zijn haar vruchten” (Jesaja 32, 15-18).
De woorden van Jesaja herinneren eraan dat, samen met gebed, volharding en concrete acties noodzakelijk zijn om de zorg van God voor de wereld zichtbaar te maken.
Deze boodschap is actueel nu de aarde op veel plaatsen beschadigd is. Extreme natuurverschijnselen nemen toe. Paus Leo XIV merkt in de lijn van paus Franciscus op dat vooral de armen, de gemarginaliseerden en de uitgestotenen het meest geraakt worden. Het lijden van de inheemse volkeren staat hiervoor symbool.
De natuur wordt in deze wereld gereduceerd tot handelswaar. Gods schepping wordt een strijdtoneel voor de controle op vitale bronnen. Dat is zeker niet wat God voor ogen had toen Hij de wereld schiep en deze aan de mens toevertrouwde.
In de volgende aflevering in deze serie kijken we naar wat paus Franciscus heeft gezegd over duurzaamheid. Hij benadrukte: alles hangt met alles samen.
Zo begon het in 2015:
- Brief van paus Franciscus voor de instelling van de Wereldgebedsdag voor de Schepping
- Encycliek Laudato si’
Tien keer Wereldgebedsdag voor de Schepping:
- “Laten wij barmhartig zijn voor ons gemeenschappelijk huis” (2016)
- Gezamenlijke boodschap van paus Franciscus en de oecumenische patriarch Bartholomeos (2017)
- Over de fundamentele rol van water in de schepping en in de ontwikkeling van de mens (2018)
- “En God zag dat het goed was (Genesis 1, 25)” (2019)
- Over een jubeljaar voor de aarde (2020)
- Gezamenlijke boodschap van paus Franciscus en de oecumenische patriarch Bartholomeos met aandacht voor de coronapandemie (2021)
- “Luister naar de stem van de schepping” (2022)
- “Laat de gerechtigheid en de vrede stromen” (2023)
- “Hoop en ons handelen met de schepping” (2024)
- “Zaden van vrede en hoop” (2025)