Op vrijdag 2 maart bracht paus Franciscus een bezoek aan een huis in Rome, waar vrouwen wonen die een straf uitzitten.
In een gemeenschappelijke verklaring hebben de leiders van de drie grootste wereldkerken de mensheid opgeroepen zich in te zetten voor het behoud van de schepping en te kiezen voor een duurzame levensstijl.
Deze week ondertekenden paus Franciscus, patriarch Bartholomeus en aartsbisschop Justin Welby de verklaring namens de rooms-katholieke, orthodoxe en anglicaanse Kerken. Dat gebeurde in het kader van de maand van gebed en bezinning voor de Schepping. Met hun verklaring blikken de kerkleiders vooruit op de komende klimaattop in Glasgow.
De kerkleiders zeggen te bidden voor de wereldleiders die zich in november over de toekomst van de planeet buigen. Zij roepen “iedereen, ongeacht geloof of wereldbeeld” op te luisteren “naar de schreeuw van de aarde en de mensen die arm zijn”. Ook vragen zij ieder zijn “gedrag te onderzoeken en belangrijke offers te beloven omwille van de aarde die God ons gegeven heeft.”
“Wij hebben onze eigen belangen nagejaagd ten koste van de komende generaties.”
In de christelijke traditie bieden de Schriften en de heiligen heldere visies om zowel de dagelijkse realiteit te begrijpen als de belofte van iets groters dan wat we in het nu zien. “Het concept van rentmeesterschap, van individuele en collectieve verantwoordelijkheid voor onze door God gegeven schepping, vormt een essentieel uitgangspunt voor sociale, economische en ecologische duurzaamheid”, aldus de verklaring. Het Nieuwe Testament waarschuwt voor het korte termijndenken en het vergeten van het doel en de eindigheid van het leven.
“Maar wij zijn de andere kant opgegaan. Wij hebben onze eigen belangen nagejaagd ten koste van de komende generaties. Door ons te concentreren op onze rijkdom, merken we dat wat we hebben voor de lange termijn, inclusief de overvloed van de natuur, uitgeput is in het belang van de korte termijn.”
Naast enorme vooruitgang hebben de technologische ontwikkelingen ook bijgedragen aan het ongebreideld vergaren van rijkdom. “Velen van ons gedragen zich op manieren die weinig zorg tonen voor andere mensen of de beperkingen van de planeet. De natuur is veerkrachtig, maar tegelijk kwetsbaar. We zijn al getuige van de gevolgen van onze weigering om haar te beschermen en te behouden.”
De kerkelijke leiders roepen op “om ons te bekeren, om vastberaden de tegenovergestelde richting in te gaan. We moeten vrijgevigheid en eerlijkheid nastreven in de manier waarop we leven, werken en geld besteden, in plaats van egoïstisch gewin.”
V.l.n.r. patriarch Bartholomeus, paus Franciscus en aartsbisschop Justin Welby in 2016 tijdens een bijeenkomst met gebed in Assisi. (Foto: Servizio Fotografico Vaticano)
“De huidige klimaatcrisis spreekt boekdelen over wie we zijn en hoe we met Gods schepping omgaan. We staan voor harde feiten: biodiversiteitsverlies, aantasting van het milieu en klimaatverandering zijn de onvermijdelijke gevolgen van ons handelen, omdat we hebzuchtig meer van de hulpbronnen van de aarde hebben verbruikt dan de planeet kan verdragen. Maar we worden ook geconfronteerd met een diep onrecht: de mensen die de meest catastrofale gevolgen van deze misstanden dragen, zijn de armsten op aarde en zij zijn het minst verantwoordelijk geweest voor het veroorzaken ervan. We dienen een God van gerechtigheid, die geniet van de schepping en ieder mens naar zijn beeld schept, maar ook de roep hoort van mensen die arm zijn. Vandaar de aangeboren aandrang in ons om met afschuw te reageren wanneer we zo'n verwoestend onrecht zien.”
De verklaring waarschuwt dat “de kinderen en tieners van vandaag catastrofale gevolgen zullen ondervinden, tenzij we nu als ‘medewerkers van God’ (Genesis 2, 4–7) de verantwoordelijkheid nemen om onze wereld in stand te houden. We horen vaak van jongeren die begrijpen dat hun toekomst in gevaar is. Omwille van hen moeten we ervoor kiezen om anders te gaan eten, reizen, uitgeven, investeren en leven, niet alleen denkend aan directe belangen en voordeel, maar ook aan wat toekomstig gewonnen kan worden.”
“Dit is een diep onrecht: de armsten dragen de meest catastrofale gevolgen en zijn het minst verantwoordelijk geweest.”
De kerkleiders benadrukken hoezeer de pandemie heeft geleerd hoe kwetsbaar wij zijn en niet alles in de greep hebben. De confrontatie met onze beperkingen dwingt tot het maken van keuzen. Zij bepleiten kortzichtigheid en winstbejag te laten varen en “deze situatie aan te grijpen als een kans voor bekering en verandering”. “Als we de mensheid als een familie zien en samenwerken aan een toekomst die gebaseerd is op het algemeen belang, kunnen we in een heel andere wereld leven. Samen kunnen we een visie delen voor het leven waar iedereen bloeit. Samen kunnen we ervoor kiezen om met liefde, rechtvaardigheid en barmhartigheid te handelen. Samen kunnen we naar een eerlijkere en bevredigendere samenleving werken met de meest kwetsbaren in het centrum.”
“Maar dit betekent veranderen. Ieder van ons moet persoonlijk verantwoordelijkheid nemen voor de manier waarop we met onze bronnen omgaan. Deze weg vraagt een steeds nauwere samenwerking tussen alle kerken in hun inzet voor de zorg voor de schepping. Samen, als gemeenschappen, kerken, steden en naties, moeten we van route veranderen en nieuwe manieren ontdekken om samen te werken om de traditionele barrières tussen volkeren te doorbreken, te stoppen met concurreren om middelen, en samen te werken. Tegen degenen met verregaande verantwoordelijkheden, regeringsleiders, bedrijven en investeerders, zeggen we: kies voor mensgerichte winsten; breng op korte termijn offers om ieders toekomst veilig te stellen; wordt leiders in de transitie naar rechtvaardige en duurzame economieën.”
“We moeten ervoor kiezen anders te gaan eten, reizen, uitgeven, investeren en leven.”
“Dit is de eerste keer dat wij drieën ons gedwongen voelen om samen de urgentie van ecologische duurzaamheid, de impact ervan op blijvende armoede en het belang van wereldwijde samenwerking aan te pakken. Samen, namens onze gemeenschappen, doen we een beroep op het hart en de geest van elke christen, elke gelovige en elke persoon van goede wil. We bidden voor onze leiders die in Glasgow bijeen zullen komen om de toekomst van onze planeet en haar bevolking te bepalen. Nogmaals, we herinneren ons de Schrift: “kies het leven, zodat u en uw kinderen kunnen leven” (Deuteronomium 30, 19). Kiezen voor het leven betekent offers brengen en zelfbeheersing. Ieder van ons - waar en wanneer we ook zijn - kan een rol spelen bij het veranderen van onze collectieve reactie op de ongekende dreiging van klimaatverandering en aantasting van het milieu.”
- Gezamenlijke verklaring voor de bescherming van de Schepping (Nederlandse werkvertaling op rkkerk.nl)
V.l.n.r. patriarch Bartholomeus, paus Franciscus en aartsbisschop Justin Welby in 2016 tijdens een bijeenkomst met gebed in Assisi. (Foto: Servizio Fotografico Vaticano)
