Jong Katholiek en Katholiekleven.nl slaan de handen ineen voor een aantal bijzondere video’s en podcasts voor de Wereldjongerendagen (WJD) in Panama.
Jongeren die in juli naar de WJD reizen, zullen een bezoek brengen aan Fatima. Ook paus Franciscus doet dat als hij voor de WJD in Portugal is. Fatima is het bekendste bedevaartoord van Portugal. Maar een land als Portugal heeft natuurlijk nog meer bijzondere plekken. We zetten er vijf voor je op een rij.
1. Onze Lieve Vrouw van Fatima
Wie over Portugese bedevaartsoorden spreekt, kan niet om Fatima heen. Fatima behoort tot de belangrijkste Mariaheiligdommen ter wereld. Jaarlijks bezoeken 2 miljoen gelovigen deze plaats.
Voor de verschijningen was Fatima een klein onbekend dorp in het midden van Portugal. Fatima werd beroemd door de Mariaverschijningen aan de drie herderskinderen Lucia dos Santos (1907-2005), Jacinta Marto (1910-1920) en Francesco Marto (1908-1919). De verschijningen tussen 13 mei 1917 en 13 oktober 1917 vonden plaats te midden van de Eerste Wereldoorlog en een periode van kerkvervolging. Maria riep de kinderen op te bidden voor de vrede, boete te doen en eerherstel te brengen voor de beledigingen die God moet doorstaan. Ze benadrukte het belang van het rozenkransgebed.
De boodschap van Fatima vatte Maria treffend samen in een kort gebed dat ze op 13 juni 1917 aan de kinderen leerde. Het luidt: “Lieve Jezus, vergeef al onze zonden. Bewaar ons voor het vuur van de hel en breng alle zielen naar de hemel, vooral zij die uw barmhartigheid het meest nodig hebben.” Je kunt dit gebed na elk tientje van de rozenkrans bidden.
In de Rozenkransbasiliek op het bedevaartoord liggen de graven van Jacinta, Francesco en Lucia. Voor de basiliek strekt zich een groot plein uit. Aan de andere kant van het plein staat de verschijningskapel. De nachtelijke lichtprocessies behoren tot de hoogtepunten van een pelgrimage naar Fatima.
Beeldje van Maria van Fatima, herkenbaar aan haar kroon, witte kleed en rozenkrans. (Foto: Thays Orrico via Unsplash)
2. Santuario do Bom Jesus do Monte
Het heiligdom van de Goede Jezus (in het Portugees “Bom Jesu”) van de Berg behoort tot de bekendste Portugese bedevaartsoorden. Het ligt midden in de beboste bergen buiten Braga, in het noorden van Portugal. Het heiligdom van de Bom Jesus do Monte is een halteplaats op de Portugese route naar Santiago de Compostella. Het heiligdom behoort tot het werelderfgoed en geniet vooral bekendheid door zijn majestueuze barokke trap.
De eerste aanwijzing dat hier een kapel was dateert uit 1373. Deze kapel was toegewijd aan het Heilig Kruis. Hij is herhaaldelijk herbouwd, maar in 1629 is er een kleine bedevaartkerk gebouwd. Deze werd gewijd aan de Goede Jezus. Hij telde zes kapellen waarin het lijden van Jezus centraal stond.
Een eeuw later nam de aartsbisschop van Braga het initiatief tot de bouw van een barok heiligdom. Hij liet de trap bouwen. Na de eerste trap volgt een tweede zigzaggende trap. Later werd daar een derde zigzaggende trap aan toegevoegd. De gelovigen beklimmen de trappen knielend. Het beklimmen van de trap is een symbool voor de opgang van de mens naar de tempel van God, door het overwegen van het lijden van de Heer en het beoefenen van de deugden van geloof, hoop en liefde.
Niet iedereen hield ervan knielend de trap op te gaan te beklimmen. Sinds 1882 is er een kabelbaan die het centrum van Braga verbindt met het heiligdom. Deze kabelbaan is de oudste op het Iberisch schiereiland en nog steeds in gebruik.
Heiligdom van Bom Jesus nabij Braga. (Foto: Marcio Azevedo via Unsplash)
3. Santuario de Nossa Senhora do Sameiro
Vlakbij Santuario do Bom Jesus do Monte (zie 2) ligt het bedevaartsoord Nossa Senhora do Sameiro op een uitzichtpunt ten westen van de oude bisschopsstad Braga. Het is een van de belangrijkste Maria-heiligdommen van Portugal. Het komt op de tweede plaats na Fatima.
Het is een relatief jong heiligdom. De Kerk verklaarde in 1854 dat Maria Onbevlekt ontvangen was. Het betekent dat Maria totaal heilig is en ze in een totale openheid voor God leefde. De bouw van de Kerk begon in 1863 en werd pas voltooid in 1953. De religieuze betekenis van de kerk is groot. Het is de eerste Portugese kerk die toegewijd is aan de Onbevlekte Ontvangenis van Maria.
In de kerk bevindt zich een Mariabeeld uit 1880, dat in 1904 bij het 50-jarig jubileum van de dogmaverklaring is gekroond. In 1979 is er een crypte aan de kerk toegevoegd waar de stichter van het heiligdom, Martinho da Silva, rust. Op het terrein bevindt zich ook een Lourdesgrot.
Wereldwijd zijn kopieën te vinden van de Lourdesgrot. (Foto: Grant Whitty via Unsplash)
4. Santuario de Nossa Senhora dos Remedios
Ook in het noorden van Portugal ligt de stad Lamego. Op een van de heuvels rond Lamego, de Monte de Santo Estevao, verheft zich de Bedevaartskerk van Nossa Senhora dos Remédios (Onze Lieve Vrouw van de Genezing). In de veertiende eeuw bevond zich op deze plaats een kapel die was toegewijd aan de heilige Stephanus. De kapel raakte in verval en werd gesloopt. De toenmalige bisschop van Lamego besloot op deze plaats een nieuwe kapel te bouwen.
In de loop van de tijd raakte de verering van de heilige Stephanus op de achtergrond en in de achttiende-eeuw werd het beeld van Stephanus vervangen door een icoon met Maria en haar kind. De icoon kwam uit Rome. Sinds die tijd kwam er een stroom van pelgrims op gang die hier genezing zochten voor hun kwalen en deze ook vonden. Dit bracht de bisschop ertoe om een nieuwe kerk te bouwen.
In 1778 was de kerk voltooid en in dat jaar begon de aanleg van een trap, die beroemd zou worden en die was geïnspireerd op de trap van de Bom Jesus in Braga (zie 2). Hij is wel wat kleiner en telt slechts 686 treden. Hij is versierd met fonteinen, beelden en obelisken en onder meer met beelden van de achttien koningen van Israël die in de boom van Jesse voorkomen.
Straatbeeld in Lissabon met de typische blauwe tegels. (Foto: Madalena Veloso via Unsplash)
5. Santuario de Nossa Senhora do Cabo
Iets ten zuiden van Lissabon aan de zee ligt op de Cabo Espichel de kerk van Nossa Senhora do Cabo. De Mariaverering op deze plek stamt uit de vijftiende eeuw. Aan het ontstaan van deze plaats zijn meerdere legendes verbonden. Een legende vertelt dat twee oudere mensen in een droom op de top van de heuvel Maria zagen rijden op een grote muilezel. Ze beklommen de berg en vonden daar een wonderdadige beeld van Maria. Ook zagen ze twee grote voetafdrukken die hun droom bevestigden. Deze zijn nog te bewonderen. Waarschijnlijk gaat het om voetafdrukken van een dinosaurus die daar ooit rondtrok.
In de zeventiende en achttiende eeuw kwam de bedevaart naar deze plaats op gang. Dat was met name te danken aan de koninklijke bescherming door koning José I. Uit deze periode dateren ook de gebouwen. Aan weerszijden van de kerk strekken zich lange rijen pelgrimsverblijven uit. Enigszins apart staat een klein wit kapelletje. Dit is versierd met azulejos, de befaamde Portugese blauwe tegels. Deze stellen de legende van het vinden van het beeld voor.
