Op vrijdag 7 december verraste paus Franciscus in Rome een aantal jongeren met een bezoek. Drie bewoners van een huis voor jonge mensen met een verstandelijke beperking nodigden de paus maanden geleden uit om bij hen op bezoek te komen. Deze vrijdag stond hij plotseling voor hun deur.
Nu het vaccineren tegen het coronavirus begonnen is, vragen mensen zich af of ze dat wel of niet moeten laten doen. Er leven tal van vragen, ook onder katholieken. Wat zegt de Kerk over vaccineren?
Algemeen welzijn
In december heeft kardinaal Eijk, arts en specialist op het gebied van medisch-ethische zaken, op een aantal belangrijke vragen duidelijk antwoord gegeven. Hij wijst op het algemeen welzijn, dat een belangrijk principe is in de sociale leer van de Kerk. Waar veel mensen zich tegenover overheidsmaatregelen beroepen op hun individuele vrijheid wordt “het algemeen welzijn gemakkelijk uit het oog verloren”, schrijft de kardinaal.
In de sociale leer gaat het bij algemeen welzijn “niet over een algemeen belang van de staat waaraan de individuele leden van de samenleving eventueel opgeofferd kunnen of moeten worden.” Het algemeen welzijn heeft uiteindelijk het persoonlijk welzijn van alle leden van de samenleving tot doel.
Met het oog op dat algemeen welzijn “mag en zelfs moet” de overheid vanuit haar specifieke verantwoordelijkheid dwingende maatregelen opleggen “als dat nodig is om de gezondheid van alle leden van de samenleving te beschermen.”
Vaccinatieplicht?
Dat betekent echter niet dat de overheid mensen kan dwingen zich te laten vaccineren, aldus de kardinaal. Vaccinatie betekent een ingreep in de integriteit van het lichaam van de menselijke persoon en daarvoor moet deze toestemming geven. De overheid mag (en moet) wel de bevolking zoveel mogelijk voorlichten over de vaccins en het belang van vaccinatie om daarmee zoveel mogelijk mensen te stimuleren om zich te laten inenten.
De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vraagt een vaccinatiegraad van ruim 95% zodat een groepsimmuniteit wordt bereikt die een goede bescherming tegen besmetting met het coronavirus geeft voor alle leden van de samenleving - ook voor degenen die zich niet hebben laten inenten. Indien iemand die niet is ingeënt toch besmet raakt, kan dat niet leiden tot een epidemie. Daarom is het niet nodig mensen te verplichten om zich te laten inenten.
Is vaccineren nodig?
De kardinaal is stellig dat het coronavirus alleen kan worden gestopt door middel van vaccinatie. Geschapen naar Gods beeld en gelijkenis en begiftigd met een wil en verstand, heeft de mens een verantwoordelijkheid die hij ook waar moet maken.
Kardinaal Eijk raadt daarom vaccinatie aan, en wel “in het belang van het algemeen welzijn, waarbij de menselijk persoon centraal staat.” En dit om een duidelijke reden. “Mensen zijn dan niet alleen zelf beschermd tegen het virus, maar ook hun naasten worden beschermd en in die zin is vaccineren ook een daad van naastenliefde.”
“Solidariteit waar het gaat om de verdeling van vaccins.”
Paus Franciscus
Ook paus Franciscus heeft zich laten vaccineren en emeritus-paus Benedictus XVI. Op 13 januari is in het Vaticaan met een inentingscampagne begonnen. In een uitgebreid televisie-interview met de Italiaanse commerciële zender Canale 5 riep paus Franciscus iedereen op zich te laten inenten. Wereldwijd hebben verschillende bisschoppenconferenties ook opgeroepen dat te laten doen.
Inmiddels heeft paus Franciscus ook herhaaldelijk opgeroepen tot solidariteit waar het gaat om de verdeling van vaccins. De coronavaccins moeten voor iedereen beschikbaar zijn. Niet alleen in de rijke landen, maar ook voor alle mensen in de lage- en middeninkomenslanden.
Specifieke vragen
Op de website van de Katholieke Stichting Medische Ethiek, waarvan kardinaal Eijk mede-oprichter en adviseur is, wordt nader op een aantal specifieke vragen rond de vaccins ingegaan. Moraaltheoloog Lambert Hendriks en nefroloog-internist Frans van Ittersum gaan daarbij onder meer in op de vragen rond het gebruik van cellijnen van geaborteerde kinderen en de vermeende verandering van het menselijk DNA.
