Het jaar van de paus | deel 1

door: Hans de Jong

29 december 2026

Alle foto’s: © Vatican Media

Het jaar van de paus | deel 1

In december blikken we terug op het jaar van de paus. Wat deed paus Franciscus en waarvoor vroeg hij aandacht? We hebben de belangrijkste momenten per kwartaal voor je op een rij gezet. Deze keer: bijzondere gebeurtenissen van januari tot en met maart.

2025 was een Heilig Jaar met als motto ‘Pelgrims van de hoop’. Tal van ontmoetingen en activiteiten stonden in het teken van dit thema.

Tijdens het Angelusgebed op 1 januari riep paus Franciscus wereldleiders op om het goede voorbeeld te geven door de schulden van arme landen kwijt te schelden. God is immers de eerste die onze schulden vergeeft. Het Heilig Jaar nodigt ons uit dit ook sociaal te vertalen, zodat geen persoon, gezin of land gebukt gaat onder een ondraaglijke schuldenlast.“Ik moedig de leiders van landen met een christelijke traditie aan om een voorbeeld te stellen door de schulden van de armste landen kwijt te schelden of aanzienlijk te verminderen,” aldus de paus.

Op 9 januari ontving paus Franciscus de diplomaten die bij de Heilige Stoel geaccrediteerd zijn voor zijn jaarlijkse audiëntie. Hij riep op tot een diplomatie van de hoop, gebaseerd op waarheid, vergevingsgezindheid, vrijheid en rechtvaardigheid.

De paus nodigde de volkeren uit om de logica van confrontatie te vervangen door een logica van ontmoeting, zodat we samen verder kunnen gaan als pelgrims van hoop op weg naar een vreedzame toekomst. Hij ontvouwde zijn visie op een diplomatie die de wolken van oorlog kan verdrijven door een hernieuwde wind van vrede. Alle volkeren, zo benadrukte hij, dragen een aangeboren dorst naar waarheid en verlangen naar het bevrijdende goede nieuws dat antwoord geeft op menselijke nood en lijden.

Paus Franciscus riep diplomaten op tot een diplomatie van de hoop.

Op 11 januari vond de eerste algemene audiëntie in het kader van het Heilig Jaar plaats. Het Heilig Jaar nodigt ons uit om opnieuw te beginnen, zei de paus, en staat volledig in het teken van de hoop. Paus Franciscus kondigde aan dat dit thema centraal zal staan in zijn wekelijkse catecheses tijdens de woensdagse audiënties.

In deze catechese sprak hij over Johannes de Doper, die hij “een grote profeet van de hoop” noemde. De zending van Johannes bestaat uit zijn oproep tot boete en bekering, gesymboliseerd door het oversteken van de Jordaan. Deze handeling weerspiegelt de pelgrimage van christenen die tijdens het Heilig Jaar de Heilige Deur passeren: een teken van een nieuw begin en geestelijke vernieuwing.

De paus besloot met een oproep om hoop en vernieuwing te omarmen door dienstbaarheid en broederschap, vooral ten aanzien van de zwaksten, en door verantwoordelijkheid te nemen voor ons gemeenschappelijk huis, de aarde, die zo vaak wordt misbruikt en verwond.

Op 30 januari schreef paus Franciscus een brief aan de Franse benedictijnse congregatie van Solesmes ter gelegenheid van de 150ste sterfdag van haar stichter, dom Prosper-Louis Guéranger (1805-1875). Guéranger was de eerste abt van de abdij Saint-Pierre in Solesmes en herstelde het monastieke leven in Frankrijk na de Franse Revolutie. Hij geldt bovendien als een pionier van de liturgische beweging.

In zijn boodschap benadrukte de paus twee aspecten van Guérangers charisma die ook vandaag van groot belang zijn voor de Kerk: trouw aan de Heilige Stoel, vooral op liturgisch gebied, en het belang van geestelijk vaderschap.

Religieuzen maken zich op voor de ontmoeting met de paus op 1 februari.

Op 1 februari, de vooravond van de Werelddag voor Religieuzen, bad paus Franciscus de eerste vespers van het feest van de Opdracht van de Heer met duizenden religieuzen in de Sint-Pietersbasiliek. De Kerk viert deze Werelddag op 2 februari.

In zijn homilie wees de paus erop dat deze dag wordt gevierd in het Jaar van de Hoop en tevens een voorbereiding vormt op het jubileum van de religieuzen op 8 december 2025. Hij stond stil bij de betekenis van de drie geloften: armoede, gehoorzaamheid en zuiverheid.

Evangelische armoede bevrijdt de religieus van gehechtheid aan wereldse zaken, zodat hij of zij een zegen kan zijn voor anderen. Over de gelofte van kuisheid zei de paus dat religieuzen door af te zien van het huwelijksleven getuigen dat Gods liefde op de eerste plaats komt. Deze liefde is bron en maatstaf van alle menselijke liefde.

Tot slot sprak hij over gehoorzaamheid, die - wanneer zij geleefd wordt in het licht van Gods woord - een antwoord op liefde wordt en een profetisch teken voor de samenleving.

Op 3 februari sprak paus Franciscus tijdens de eerste Internationale Top voor Kinderrechten. Hij riep wereldleiders op om oog te hebben voor kinderen die lijden onder oorlog, armoede en migratie.

Hoewel er wereldwijd vooruitgang is geboekt, leven veel kinderen nog steeds in armoede, zonder onderwijs, of worden zij geconfronteerd met onrecht en uitbuiting. De paus vroeg bijzondere aandacht voor kinderen in verarmde regio’s en oorlogsgebieden, maar benadrukte dat ook kinderen in rijke samenlevingen kwetsbaar zijn door mentale problemen, geweld en sociale uitsluiting. Het noemde hij “droevig dat jongeren, die de hoop symboliseren, worstelen met wanhoop en een gebrek aan perspectief”.

Hij veroordeelde de wegwerpcultuur waarin menselijk leven, inclusief het ongeboren leven, wordt miskend en opgeofferd.

Het Persbureau van het Vaticaan meldde op 6 februari dat paus Franciscus aan bronchitis leed. De paus zette zijn werkzaamheden voort vanuit Casa Santa Marta.

Op zondag 9 februari vond het jubileum van de strijdkrachten plaats in het Heilig Jaar. Paus Franciscus vertrouwde hun inzet toe aan Christus en herinnerde militairen eraan dat voortdurend gebed een bron van kracht is voor hun zware taak. Hij prees de aalmoezeniers die hen begeleiden als zichtbare tekenen van Christus’ nabijheid.

De paus waarschuwde de militairen om nooit het doel van hun dienst uit het oog te verliezen: het bevorderen en beschermen van leven. Hij riep hen op waakzaam te zijn voor een oorlogszuchtige mentaliteit en zich niet te laten vergiftigen door propaganda die de wereld verdeelt in vrienden en vijanden.

Militairen die deelnemen aan de jubeljaar bijeenkomst voor de strijdkrachten gaan in Rome door de heilige deur.

Op 14 februari werd paus Franciscus opgenomen in het Gemelli-ziekenhuis voor de behandeling van zijn bronchitis en voor verdere medische onderzoeken.

Op veel plekken werd dagelijks voor de paus gebeden, ook in de kapel van het Gemelli-ziekenhuis.

Gebed voor paus Franciscus in hetGemelli-ziekenhuis.

Op zondag 23 februari celebreerde aartsbisschop Rino Fisichella de jubileummis in het Heilig Jaar voor de diakens en las hij de homilie van paus Franciscus voor.In zijn preek riep de paus de diakens op apostelen van vergeving en onbaatzuchtige dienaren te zijn. Deze onbaatzuchtigheid vormt een kern van hun identiteit. Hij moedigde hen aan om met vreugde en nederigheid te dienen, zonder erkenning te zoeken.

“Door jullie beschikbaarheid en vriendelijkheid,” aldus de paus, “zullen jullie een brug zijn tussen het altaar en het dagelijks leven van de mensen. De naastenliefde zal jullie mooiste liturgie zijn, en de liturgie jullie nederigste dienst.”

Op zondag 9 maart vierde de Kerk het jubileum van de vrijwilligers in het Heilig Jaar. Kardinaal Michael Czerny celebreerde de eucharistieviering en las de homilie van paus Franciscus voor.De paus sprak zijn waardering uit voor het werk en de toewijding van vrijwilligers. “Deze kleine gebaren in de woestijnen van armoede en eenzaamheid helpen een nieuwe mensheid tot bloei te brengen in de tuin die Gods droom is,” zei hij. Hun vriendelijkheid en inzet bieden hoop aan de hele samenleving.

Op 15 maart kondigde kardinaal Mario Grech, secretaris-generaal van de bisschoppensynode, een nieuwe fase in het synodale proces aan. In oktober 2028 zal een post-synodale bijeenkomst in het Vaticaan plaatsvinden, als hoogtepunt van een driejarig traject waarin de uitkomsten van de synode over synodaliteit worden geïmplementeerd. Lokale kerkgemeenschappen zullen daarbij hun ervaringen uitwisselen.

Voor zijn vertrek uit het ziekenhuis bad de paus met gelovigen het Angelus. Op het Sint Pietersplein kon dit gevolgd worden op grote schermen.

Op zondag 23 maart keerde paus Franciscus terug naar Casa Santa Marta na zijn verblijf in het Gemelli-ziekenhuis. Voor zijn vertrek bad hij samen met de gelovigen het Angelus bij het ziekenhuis.

Lees ook

Illustratie

Blijf op de hoogte!

Schrijf je in voor de nieuwsbrief en mis niets

Wij zijn uw inschrijving aan het verwerken.

Bedankt voor uw inschrijving op onze digitale nieuwsbrief.

Er is iets mis gegaan bij het verwerken van uw inschrijving.

× Deze popup niet meer weergeven