2024 in beeld: het jaar van paus Franciscus (2)

08 april Paus Franciscus ontmoette op 8 april familieleden van Israëlische gijzelaars die sinds 7 oktober 2023 in Gaza worden vastgehouden. Het was na november 2023 de tweede ontmoeting van de paus met familieleden van Israëlische gijzelaars. Hij had toen eveneens een afzonderlijke ontmoeting met familieleden van degenen die lijden onder de oorlog en de humanitaire crisis in Gaza.

Paus Franciscus heeft herhaaldelijk opgeroepen tot een staakt-het-vuren in de Gazastrook om toegang tot humanitaire hulp te vergemakkelijken, voor onderhandelingen om de oorlog te beëindigen en voor de vrijlating van de gijzelaars.

19 april Tijdens een ontmoeting op 19 april met leerlingen en leraren van het Italiaanse Nationale Netwerk van Scholen van Vrede vroeg paus Franciscus Italiaanse kinderen om te bidden voor hun leeftijdsgenoten in Oekraïne en Gaza. Ook moedigde hij hen aan om “ambachtslieden van vrede” te zijn. Meer dan 6.000 Italiaanse meisjes en jongens die verbonden zijn met dit Italiaanse netwerk bezochten het Vaticaan voor een speciale ontmoeting met paus Franciscus. Dit netwerk zet zich in om jongeren te onderwijzen over vrede, rechtvaardigheid, burgerschap, mensenrechten en verantwoordelijkheid.

De paus waarschuwde dat de uitdagingen van vandaag echt wereldwijd zijn, iedereen treffen en “de moed en creativiteit van een collectieve droom vereisen die een voortdurende inzet stimuleert om samen de ecologische, economische, politieke en sociale crises aan te pakken die onze planeet doormaakt.” Hij benadrukte dat twee kernwoorden centraal staan in hun inzet: vrede en zorg. Deze twee ideeën zijn met elkaar verbonden, aldus de paus die uitlegde dat ware vrede niet alleen de afwezigheid van geweld is, maar een “klimaat van goede wil, vertrouwen en liefde, dat kan rijpen in een samenleving die is gebaseerd op zorgrelaties.”

28 april Paus Franciscus bracht op 28 april een eendaags pastoraal bezoek aan Venetië bij gelegenheid van de 60ste Biënnale van Venetië. Hij reisde per helikopter die landde in de Giudecca vrouwengevangenis. Na een welkomstwoord van de Venetiaanse patriarch Francesco Moraglia ontmoette de paus ongeveer 80 gevangenen, personeelsleden en vrijwilligers op de binnenplaats van de gevangenis. In zijn toespraak legde paus Franciscus uit hoe hij bij hen wilde zijn tijdens de eerste etappe van zijn bezoek aan Venetië om hen ervan te verzekeren dat ze een “speciale plek” in zijn hart hebben. Ook moedigde de paus iedereen aan om hun vertrouwen in de toekomst te vernieuwen en “altijd naar de horizon te kijken, altijd naar de toekomst te kijken, met hoop.”

Daarna ontmoette de paus in de kapel van de gevangenis een aantal kunstenaars die exposeerden in het paviljoen van de Heilige Stoel op de Biënnale van Venetië. “De wereld heeft kunstenaars nodig”, was zijn boodschap aan de kunstenaars.

Later die ochtend had paus Franciscus een ontmoeting met jongeren. Hij riep hen op om zichzelf als een geschenk te geven aan anderen. Het bezoek aan Venetië werd afgesloten met een eucharistieviering op het San Marcoplein, waarbij de paus het thema van deze dag in herinnering riep: ‘Verenigd blijven in de liefde van Christus’. “Alleen door verenigd te blijven in Christus”, zo benadrukte paus Franciscus, “kunnen we de vruchten van het Evangelie brengen in de realiteit waarin we leven: vruchten van gerechtigheid en vrede, vruchten van solidariteit en wederzijdse zorg; zorgvuldig gemaakte keuzes om ons milieu- en menselijk erfgoed te behouden.”

04 mei Tijdens een ontmoeting in Rome op 4 mei met zo’n vijftig pelgrims uit Amsterdam (onder wie Mgr. Hendriks van Haarlem-Amsterdam en pastoor Fennis van de Sint Nicolaasbasiliek) merkte paus Franciscus op hoe de stichting en groei van de stad verbonden zijn met het katholieke geloof en de R.-K. Kerk. De stad Amsterdam viert sinds 27 oktober haar 750-jarig jubileum. De paus herinnerde aan een belangrijk moment in de geschiedenis van Amsterdam, dat teruggaat tot het eucharistisch wonder van 1345, dat tot op heden jaarlijks wordt herdacht met een Stille Omgang.

Paus Franciscus prees de veelzijdige hulp om de armen, migranten en mensen die worstelen met een drugsverslaving in Amsterdam te helpen, door samen te werken met onder andere de zusters van Moeder Teresa en de Sant’Egidio-gemeenschap. De paus moedigde de bezoekers aan om hun inspanningen in hun “prachtige stad” voort te zetten, opdat zij met Gods zegen en “geïnspireerd en gesteund door de eucharistie” vreugdevol getuigenis van geloof en concrete liefde en zorg voor de naaste mogen blijven afleggen, die overvloedige vruchten voortbrengt.

18 mei Paus Franciscus bracht op 18 mei een eendaags pastoraal bezoek aan de stad Verona. Het programma startte met een ontmoeting met diakens, priesters en religieuzen in de basiliek van de heilige Zeno. De paus benadrukte in zijn toespraak het belang van de roeping en van de moedige missie. Ook deed hij een oproep aan Verona en alle aanwezigen om “een stad van liefde te zijn” en deze liefde ook te zaaien, geïnspireerd door het evangelie. Tijdens de daaropvolgende ontmoeting met kinderen en jongeren riep de paus hen op om zich te laten inspireren door de vreugde van Jezus’ liefde en vriendschap, om in te gaan tegen conventionele denkbeelden, om het goede na te streven en te werken aan vrede.

Ongeveer 12.500 mensen woonden vervolgens het evenement ‘Arena van Vrede’ bij, dat voor het eerst werd voorgezeten door paus Franciscus. Tijdens het bijna twee uur durende programma in het oude Romeinse amfitheater beantwoordde de paus vragen van mensen die deelnamen aan diverse rondetafelgesprekken over thema’s, variërend van migratie tot economie en van milieu tot ontwapening.

De meeste tijd bracht de paus in Verona door in de Montorio-gevangenis in de stad. Een groot aantal gevangenen en personeelsleden verzamelde zich op het sportveld van de instelling om de paus te begroeten, terwijl anderen toekeken vanuit hun cel. Nadat hij had geluisterd naar toespraken van de gevangenisdirecteur en een jonge gevangene, hield de paus een korte toespraak. Met een H. Mis in het Bentegodi Stadion werd het pausbezoek aan Verona afgesloten.

25 mei Zo’n 50.000 kinderen uit verschillende landen over de hele wereld kwamen op 25 mei bijeen in het Olympisch Stadion van Rome om paus Franciscus te ontmoeten en met hem na te denken over hoe belangrijk zij zijn voor de toekomst van de wereld, als onderdeel van de allereerste Wereldkinderdag. Vrede was het hoofdthema van het evenement. De paus stelde een reeks vragen aan de kinderen, beginnend bij de vele oorlogen die in de wereld woeden: “Ben je verdrietig over de oorlogen?”, “Is oorlog iets moois?”, “Is vrede mooi?” vroeg hij, en hij nodigde het jonge publiek uit om te bidden voor kinderen die lijden onder oorlogen, niet naar school kunnen, honger hebben of verwaarloosd worden.

Paus Franciscus vestigde vervolgens hun aandacht op het motto van het evenement: ‘Zie, Ik maak alle dingen nieuw’ (Openbaring 21, 5). “Het is prachtig omdat het ons vertelt dat God nieuwe dingen tot stand brengt”, zo zei hij. Tot slot moedigde de paus de kinderen aan om met moed en vreugde verder te gaan, wat “de gezondheid van de ziel” is. Ook zei hij dat Jezus van hen houdt. Hij sloot af door hen uit te nodigen om met hem het Weesgegroet te bidden.

06 juni Na eerdere ontmoetingen met kinderen en tieners bij ‘School van Gebed’-bijeenkomsten, wilde paus Franciscus op 6 juni families ontmoeten in de Romeinse buitenwijk Palmarola. De paus houdt deze bijeenkomsten in Rome tijdens het Jaar van Gebed ter voorbereiding op het Jubeljaar 2025. Hij ontmoette dit keer een groep van ongeveer 30 families, die zeer verrast waren door dit bezoek. De locatie was dit keer geen parochiezaal of theater, maar een garage van een appartementencomplex en bewoners die vanaf balkons toekeken.

In het midden stond een fauteuil voor de paus, daarvoor verzamelden zich gezinnen, stellen met kinderen, jongeren en parochianen van de nabijgelegen kerk van St. Birgitta van Zweden. De paus sprak met hen over het gezin, de uitdagingen en moeilijkheden ervan, de schoonheid en mogelijkheden ervan voor de Kerk en de maatschappij. “Laten we het gezin verdedigen, dat essentieel is voor het opvoeden van kinderen”, zei de paus. “Als ouders ruziemaken, is dat normaal, maar ze moeten vrede sluiten voor het einde van de dag, want de Koude Oorlog de volgende dag is vreselijk”, herhaalde hij meermalen, waarbij hij de nadruk legde op drie sleutelwoorden - eenvoudig maar zo essentieel voor het laten werken van een relatie: “Sorry, alsjeblieft, en... bedankt.”

14 juni Paus Franciscus ontmoette op 14 juni meer dan honderd komieken uit de hele wereld. Juist omdat “lachen besmettelijk is” kan het “sociale barrières doorbreken en verbindingen creëren”, zei de paus. Hij merkte op dat komieken ons eraan herinneren dat “speels plezier en lachen centraal staan in het menselijk leven.” Paus Franciscus vertelde de komieken dat ze in het bezit zijn van “een kostbaar geschenk” dat vrede kan verspreiden “in harten en tussen mensen, en ons helpt om moeilijkheden te overwinnen en om te gaan met dagelijkse stress.”

Hij benadrukte vervolgens nog hun vermogen om mensen te laten lachen, zelfs als ze serieuze kwesties aan de orde stellen. Paus Franciscus sloot zijn toespraak af door de aanwezigen en hun kunst te zegenen. “Blijf mensen opvrolijken, vooral degenen die het het moeilijkst vinden om met hoop naar het leven te kijken”, zo zei hij. “Help ons, met een glimlach, om de realiteit met zijn tegenstrijdigheden te zien en te dromen van een betere wereld!”